Każdy z nas jest indywidualnością, ma swoją historię życia, doświadczenia i przyzwyczajenia. Kiedy demencja staje się częścią życia, wiele rzeczy się zmienia. Niektóre sprawy i czynności, dotychczas automatyczne, stają się wyzwaniem. Wiedza o zmianach i przyczynach różnych zachowań jest kluczem do dobrego życia z demencją. Jeśli wiesz, możesz się przygotować i umiejętnie odpowiadać na potrzeby, zamiast gasić pożary.

ZDROWE STARZENIE

• Jesteś taki jak zawsze pod względem osobowości i preferencji. Elastyczny w myśleniu i bierzesz pod uwagę różne punkty widzenia.
• Stres, ból, zmęczenie mogą spowodować zmiany zachowania, ale po usunięciu przyczyn jest powrót do normalnego stanu.
• Jesteś zdolny do tłumienia i filtrowania osobistych reakcji.  Możesz dokonywać wyborów i tłumaczyć, dlaczego taka jest twoja decyzja. 
• Prawidłowo przetwarzasz informacje i płynnie przechodzisz z jednej czynności do drugiej. 

WAŻNE: Starzenie się nie zmienia możliwości, ale proces przetwarzania jest wolniejszy, wymaga więcej wysiłku, czasu i praktyki. Jeśli będziesz się chciał nauczyć hiszpańskiego, to nauka potrwa dłużej, ale się nauczysz.
W demencji to nie jest możliwe. 

Okres wczesnych zmian

To działanie wg zasady "Rutyna i rytuały". Zachowanie i perspektywa mogą się zmieniać radykalnie w zależności od ludzi i miejsca. 
Woli rzeczy znane i może odmawiać zmian: płynne przechodzenie z jednej czynności do następnej stanowi wyzwanie.
„Sztywnieje” pod presją, staje się egoistyczny; kiedy jest w stresie, życzenia stają się potrzebami. Nasilają się odczucia „lubię - nie lubię” w stosunku do ludzi, miejsc i rzeczy osobistych. 
Reaguje na zmiany w otoczeniu; sprzyjają znane, funkcjonalne i takie, które wybaczą błędy.
Potrzebuje bardzo dużo powtórek i czasu, żeby przyswoić nowe albo inne informacje albo nawyki.
Chętniej przyjmie pomoc od kogoś, kto jest autorytetem. Reaguje lepiej, gdy czuje wzajemny szacunek. 
Zmieniają się możliwości wzrokowe - mózg widzi jak przez maskę do nurkowania. 

WAŻNE: Podobnie może być w zdrowym starzeniu, pod wpływem silnego stresu lub chorując na depresję. Wyeliminowanie stresu i leczenie depresji to powrót do normy. 

Okres umiarkowanych zmian

Uważa się za samodzielnego i niezależnego, ale może mieć ograniczoną świadomość zmian własnych możliwości. 
Żyje chwilami pełnej sprawności i okresami braku logiki/rozumowania/perspektywy. 
Rozumienie i używanie języka się zmienia: pojawiają się niezrozumiałe słowa i wiele powtórzeń. 
Pomagają mu wskazówki i wsparcie, kiedy dokądś idzie/wraca i przy codziennych czynnościach.
Nie zawsze ma świadomość czasu, miejsca i sytuacji zgodnej z rzeczywistością. 
Silne reakcje emocjonalne są wyzwalane przez strach, pragnienia i niezaspokojone potrzeby.
Potrzebuje wiedzieć, co będzie dalej: szuka pomocy i wsparcia, by wypełnić dzień. 
Kolejny raz zmieniają się możliwości wzrokowe - mózg widzi jak przez lornetkę, 24 godziny/dobę, ale może mieć momenty "maski do nurkowania", gdy otoczenie rozumie chorobę. 

Okres późnych zmian

Jest skupiony na wrażeniach zmysłowych: szuka, by spełnić pragnienia i próbuje unikać tego, czego nie lubi. 
Otoczenie może wyzwalać akcje i reakcje, bez świadomości zagrożenia. 
Możliwości wzrokowe są ograniczone: skupiony na części a nie na całości. 
To, co dzieje się w relacji do niego lub w jego otoczeniu, może powodować silne i zaskakujące reakcje. 
Wkracza w cudzą przestrzeń i przekracza granice starając się zaspokoić własne potrzeby. 
Ma okresy nasilonych zachowań: wielokrotnie powtarza tę samą czynność lub manipuluje jakimś przedmiotem. 
Z powodu zmieniających się sprawności i perspektywy odmawia opieki lub się jej boi. 
Na tym etapie zmian mózg widzi jak przez lornetke, ale nie rozumie, co się robi z daną rzeczą i do czego ona służy. 

Okres głębokich zmian

Używa rytmu: zwykle może śpiewać, nucić, modlić się, kołysać, bujać, klaskać i tańczyć.
Kiedy idzie, nie może się zatrzymać, kiedy stoi, nie może ruszyć z miejsca: potrzebuje wskazówek i pomocy.
Może wykonywać duże silne ruchy, ale sprawności manualnej już nie ma. 
Z powodu ograniczonych umiejętności - przy jednocześnie zachowanych automatyzmach - mają miejsce niebezpieczne sytuacje.
Nie zauważa dyskretnych podpowiedzi, za to reaguje na przesadną mimikę twarzy i rytmiczne dźwięki.
Może naśladować czynności lub ruchy, ale nie może zrozumieć instrukcji i gestów.
Może wziąć przedmiot i go trzymać, ale nie wie, co z nim zrobić.
Mózg widzi jak przez lunetę i nie może ocenić odległości. UPADKI!

Okres bardzo głębokich zmian

Zwykle rozpoznaje znany dotyk, głos, twarze, zapachy i smak.
Człowiek jest nadal w środku, choć jego możliwości są minimalne.
Zrozumienie tego, co dzieje się wokół wymaga czasu: maksymalnie zwolnij i upraszczaj.
Podczas czynności opiekuńczych najpierw nawiąż kontakt, żeby dać poczucie komfortu a dopiero później użyj delikatnego dotyku.
Zmiany fizyczne są bardzo wyraźne: utrata wagi, unieruchomienie, wszystkie systemy zawodzą.
Odruchy obronne giną, oddychanie, przełykanie i poruszanie się będą coraz trudniejsze.
Mózg widzi ruch, ale nie ma szczegółów. 

dodaj tekst